Door de hoge gasprijzen hebben veel huishoudens hun energieverbruik onder de loep genomen. Via een vragenlijst vroegen wij de Energysense-deelnemers onder andere naar of hun woning de afgelopen drie jaar (2021-2023) extra geïsoleerd was. Hier delen we een aantal resultaten.
Extra isoleren is alleen nodig in oudere woningen – nieuwbouwwoningen worden tegenwoordig bij de bouw al goed geïsoleerd. Qua bouwjaar zijn de woningen als volgt verdeeld:
35% van de huishoudens gaf aan dat hun woning de afgelopen drie jaar extra geïsoleerd is. Er werd gevraagd naar 5 isolatiemaatregelen: glas in de woonkamer verbeteren (bijvoorbeeld van enkel glas naar dubbel glas, of van dubbel glas naar HR++ glas of triple glas), glas in de slaapkamers of overige kamers verbeteren, buitenmuren isoleren, vloerisolatie aanbrengen of dakisolatie aanbrengen. In 61% van de woningen waar is geïsoleerd, betrof dit meerdere maatregelen, in de overige 39% is dus één van deze maatregelen uitgevoerd.
Het glas in de woonkamer verbeteren is de populairste maatregel, uitgevoerd bij 65% van de woningen. Vervolgens was het glas in de overige kamers (43%) de meest genoemde maatregel, gevolgd door isolatie van de buitenmuren (36%), de vloer (35%) en tot slot het dak (30%).
Welke maatregelen worden vaak gecombineerd? Het blijkt dat het glas in de woon- en slaapkamers het vaakst samen onderhanden werd genomen. Bijna 12% van de huishoudens verving alleen het glas in de woonkamer. De eerstvolgende combinatie van maatregelen die het vaakst voorkwam, is dat alle vijf de maatregelen genomen zijn (6%). De meest voorkomende combinaties zijn hieronder te zien:
De maatregelen zijn ongeveer gelijk verspreid over 2021, 2022 en 2023 genomen:
Isoleren vond vooral plaats in huizen die voor 2000 gebouwd zijn. In een paar gevallen betrof het een woning met een bouwjaar van 2000-2009. Ook ging deze vraag alleen over maatregelen die in 2021 tot en met 2023 genomen zijn, mogelijk zijn andere woningen eerder al geïsoleerd.
Hoe worden de woningen verwarmd, en hoeveel woningen gingen van het gas af? Dat is te lezen in het vorige nieuwsbericht. Binnenkort meer over andere maatregelen die bewoners genomen hebben!
Recent is er een vragenlijst verspreid onder de Energysense-deelnemers. Hierin is onder andere gevraagd naar hoe de woningen van de deelnemers verwarmd worden en hoe de huishoudens koken. En is hier de afgelopen jaren (2021-2023) iets in veranderd?
Hoe worden de woningen van de Energysense-deelnemers verwarmd? Het grootste deel (61%) van de woningen wordt met een CV-ketel verwarmd, gevolgd door de hybride warmtepomp (13%). Met een hybride warmtepomp wordt een CV-ketel gecombineerd met een warmtepomp. 10% van de huishoudens verwarmt all-electric: met een warmtepomp op buitenlucht (8%) of met een bodemwarmtepomp (2%). Houtkachels of palletkachels verwarmen nog eens 5% van de huizen. De overige 9% van de woningen verwarmt anders, bijvoorbeeld met stadsverwarming, gaskachels, met een airco (lucht-luchtwarmtepomp), of een combinatie van eerder genoemde opties.
23% van de huishoudens heeft aangegeven dat de manier van verwarmen de afgelopen drie jaar is veranderd, of dat het begin dit jaar al gepland stond om dit jaar te veranderen. Dit kan een overstap zijn van een oude ketel naar een verbeterde HR-ketel of van een HR-ketel op een pelletkachel. In de meeste gevallen ging het echter om een overstap waarbij een warmtepomp werd geplaast: in 35% van de gevallen betrof het een overstap op een hybride warmtepomp, en in 26% van de gevallen ging het om een volledige overstap op all-electric verwarmen.
Momenteel kookt 61% van de huishoudens op elektriciteit en de overige 39% op gas. 20% van de huishoudens geeft aan dat de manier van koken (gas/elektrisch) de afgelopen drie jaar is veranderd.
In bijna alle gevallen (95%) betrof dit een overstap van koken op gas naar koken op elektriciteit. Voor een klein deel van de huishoudens was dit in de eerste maanden van 2024 gebeurd, of stond deze overstap ten tijde van het invullen van de vragenlijst al gepland voor later in 2024.
Gas wordt in een woning over het algemeen gebruikt voor drie dingen: verwarming, warm water en koken. Als voor alle drie een overstap heeft plaatsgevonden op elektriciteit of een andere bron, kan de gasaansluiting van een woning verwijderd worden. Hoeveel woningen gingen van het gas af?
88% van de huishoudens heeft een gasaansluiting. Zo’n 6% van de woningen heeft nooit een gasaansluiting gehad of deze is al voor 2021 verwijderd. 5% van de huishoudens heeft de aansluiting de afgelopen 3 jaar laten verwijderen. Nog eens 1% van de huishoudens heeft hem dit jaar laten verwijderen, of had al plannen om dat dit jaar te laten doen.
Hoewel het nog om kleine percentages gaat, is het percentage huishoudens dat van het gas af ging de afgelopen drie jaar wel elk jaar gegroeid.
De afgelopen jaren zagen we duidelijke veranderingen in het energieverbruik van de Energysense-deelnemers. In februari hebben we daarom een vragenlijst uitgezet onder de deelnemers, over het energieverbruik in de woning en eventuele maatregelen die de Energysense-deelnemers de afgelopen jaren hebben genomen. Hiermee proberen we trends te vinden bij de deelnemers en de veranderingen in het energieverbruik die we zien, te kunnen verklaren. Bij deze willen we nogmaals alle deelnemers van de vragenlijst bedanken voor het invullen. Hier delen we alvast enkele resultaten.
Hoeveel woningen van de deelnemers zijn de afgelopen jaren extra geïsoleerd? Welke isolatie- en besparingsmaatregelen zijn het vaakst genomen? Hoeveel huishoudens zijn van het gas af gegaan? De komende tijd zullen vaker resultaten van de vragenlijst worden gedeeld via de nieuwsberichten. Houd de website dus in de gaten om niks te missen!
Er werd een aantal basisgegevens gevraagd van de deelnemers. Eén van die vragen betrof het soort woning (koop/huur). Het antwoord daarop was als volgt:
De percentages koop, sociale huur en particuliere huur waren respectievelijk 80, 18 en 2%. Dat is een andere verdeling dan landelijk: volgens de cijfers van het CBS lag dit in 2022 in heel Nederland op 57, 29 en 14%. Onder andere hieruit blijkt dat de Energysense-deelnemers die de vragenlijst hebben ingevuld, niet representatief zijn voor heel Nederland. Het is goed om dit in het achterhoofd te houden bij het bekijken van de resultaten.
Om beter inzicht te krijgen in de onderzoeksresultaten hebben we meer Energysense-deelnemers nodig. Dat betekent dat we uw hulp nodig hebben. We willen u vragen de aanmeldlink met uw vrienden, familie en collega's te delen. Alvast bedankt voor uw hulp!
U kunt op meerdere manieren inzicht krijgen in uw energieverbruik. Het blijkt dat de meeste Energysense-deelnemers inzicht krijgen in hun eigen energieverbruik door middel van de maandelijkse mails van hun energieleverancier (73,2%), direct gevolgd door de jaarafrekening (72,8%). Ook apps van energieleveranciers worden door meer dan de helft (54%) van de deelnemers gebruikt. 34% van de deelnemers heeft een P1-meter, waarmee ze gedetailleerdere en real-time inzichten kunnen krijgen. Ook houdt 22% van de huishoudens hun energieverbruik in een eigen registratie bij.
60% van de huishoudens geeft aan dat ze de afgelopen jaren meer naar hun energieverbruik zijn gaan kijken. Nu kijkt 37% van de huishoudens elke maand naar hun energieverbruik. Een groep van 52% geeft aan dagelijks tot wekelijks naar hun energieverbruik te kijken, en 5% kijkt meerdere keren per dag. Tot slot kijkt 6% jaarlijks, zelden of nooit naar hun energieverbruik.
Tot slot het soort energiecontract dat de huishoudens hebben. Toen de energieprijzen recordhoogtes bereikten in 2022, was het bijna niet mogelijk om een vast contract af te sluiten. Nu is de situatie weer heel anders. Ook zijn dynamische contracten aan het groeien in populariteit. De Energysense-huishoudens zijn gevraagd naar het type energiecontract dat ze hebben. 73% van de huishoudens heeft een vast contract, 19% een variabel contract en 6% een dynamisch contract. 2% geeft aan dit niet te weten.
2023 was het natste, maar ook het warmste jaar sinds het begin van de metingen van het KNMI. Lees hier de terugblik van temperatuur, zonuren, energieverbruik én teruglevering in 2023.
Gemiddeld viel er 1060 mm regen, tegen 795 mm normaal. Ook was het een zonnig jaar, vooral door de maand juni, die niet eerder zo zonnig was. De laatste drie maanden van 2023 waren juist wat minder zonnig dan bijvoorbeeld vorig jaar, zoals te zien is in de figuur hier rechtsonder (bron: KNMI).
Dit jaar gold ook het prijsplafond voor gas en elektriciteit, na de extreme prijzen van 2022. Wat betekent dat voor het energieverbruik? We bekijken het energieverbruik van de Energysense-huishoudens in 2021, 2022 en 2023. Om een eerlijke vergelijking te maken, bekijken we alleen de huishoudens van wie we van alle drie de jaren alle maanden data hebben. Eerst vergelijken we alleen 2023 met 2022. Hieronder is het gasverbruik te zien van deze huishoudens. Links is het daadwerkelijke gasverbruik te zien, rechts het gasverbruik gecorrigeerd voor de buitentemperatuur door middel van graaddagen.
In 2023 is het gasverbruik per graaddag in de eerste helft van het jaar elke maand een stuk lager dan in 2022, op maart na. Zoals hierboven in de grafieken over het weer te zien is, was maart 2022 extreem zonnig, wat dit verschil zou kunnen verklaren: door de warmte van de zon hoefde er deze maand minder gestookt te worden.
In de tweede helft van 2023 viel het gemiddelde gasverbruik per graaddag juist hoger uit dan in 2022. Wellicht doordat de gasprijzen, ook buiten het prijsplafond, weer een stuk lager lagen?
Laten we 2021 erbij bekijken. De grafieken die we zojuist zagen, zijn nu uitgebreid met het gemiddelde verbruik in 2021 van dezelfde huishoudens. Rechts zien we dat er in 2022 vooral in de tweede helft van het jaar gemiddeld genomen grote besparingen te zien waren ten opzichte van 2021. Hoewel we eerder zagen dat in de tweede helft van 2023 het gemiddelde verbruik per graaddag hoger was dan in 2022, bleef het wel lager dan in 2021.
Vervolgens bekijken we stroom, zowel verbruik als teruglevering. Links hieronder is het gemiddelde elektriciteitsverbruik van deze huishoudens te zien, rechts de teruglevering van zonnestroom (opgewekte stroom die niet direct in het huishouden gebruikt kan worden) aan het net. Deze laatste grafiek vertoont, zoals te verwachten valt, grote overeenkomsten met de grafiek van het aantal zonuren die we hierboven zagen. Het percentage huishoudens met zonnepanelen liep op van 50% begin 2021 naar 62% eind 2023.
Het was een warme, natte herfst, die eind november een verrassend koud staartje had. Met een gemiddelde temperatuur van 7,8 °C was november wel wat warmer dan normaal (7,0 °C), maar iets kouder dan vorig jaar (bron: KNMI).
Net als oktober was november een natte maand, met minder zonuren dan vorig jaar. Wat betekent dat voor het energieverbruik? We bekijken het energieverbruik van de Energysense-huishoudens van wie we van al deze maanden data hebben.
Hieronder is het gasverbruik te zien van deze huishoudens. Het gasverbruik van huishoudens was in november wat hoger dan vorig jaar, maar het was ook ietsje kouder. Als het gasverbruik gecorrigeerd wordt voor de temperatuur door middel van graaddagen (recht hieronder), dan is te zien dat er dit jaar per graaddag wat meer gas is gebruikt dan vorig jaar.
In de grafiek met de gemiddelde teruglevering van stroom aan het net (rechts hieronder) is te zien dat er in november maar weinig wordt teruggeleverd. Ook is in het elektriciteitsverbruik (links hieronder) te zien dat er iets meer elektriciteit is verbruikt, wellicht doordat er minder werd opgewekt door de zonnepanelen, doordat er meer elektrisch verwarmd wordt of doordat de al aanwezige warmtepompen wat harder aan het werk moesten.
Afgelopen oktober was volgens het KNMI zeer zacht en zeer nat. Het was de natste oktober in de Bilt sinds de start van de neerslagmetingen (bron: KNMI). Qua temperatuur was oktober dit jaar iets warmer dan vorig jaar, zoals hieronder is te zien. Qua zonuren blijft afgelopen oktober wel een stuk achter.
Wat betekent dat voor het energieverbruik? We bekijken het energieverbruik van de Energysense-huishoudens van wie we van al deze maanden data hebben.
Hieronder is het gasverbruik te zien van deze huishoudens. Zoals we vorige maand zagen, is er in afgelopen september nagenoeg evenveel gas verbruikt als in de zomermaanden. Dat wijst erop dat in september de verwarming nog niet of nauwelijks aan is geweest. In oktober zien we dat het verbruik dit jaar wat hoger ligt dan vorig jaar terwijl de temperatuur en het aantal graaddagen nagenoeg gelijk waren – wellicht doordat er dit jaar minder zonuren waren, en de zon dus minder bijdroeg aan de verwarming van de huizen?
In de grafiek met de gemiddelde teruglevering van stroom aan het net (rechts hieronder) is te zien dat er in oktober minder is teruggeleverd dan in dezelfde maand het jaar ervoor. Gezien oktober dit jaar ook minder zonnig was, is dat te verwachten. Dat er een kleine verhoging in het elektriciteitsverbruik te zien is, zal daar waarschijnlijk ook mee samenhangen.
Afgelopen september was de op één na warmste september sinds 1901, met aan het begin van de maand zelfs enkele dagen met tropische temperaturen. Met 210 zonuren was het ook zonniger dan de gemiddelde 159 uren. In onderstaande grafiek is dan ook te zien dat vooral de gemiddelde temperatuur afgelopen maand een heel stuk hoger lag dan dezelfde maand een jaar geleden (bron: KNMI).
Wat betekent dat voor het energieverbruik? Moest de verwarming alweer aan? We bekijken het energieverbruik van de Energysense-huishoudens van wie we van al deze maanden data hebben. Hieronder is het gasverbruik te zien van deze huishoudens. Terwijl in september vorig jaar duidelijk een verhoging te zien was ten opzichte van de zomermaanden, is er in afgelopen september nagenoeg evenveel gas verbruikt als in de zomermaanden. Dat wijst erop dat de verwarming nog niet of nauwelijks aan is geweest.
In de grafiek met de gemiddelde teruglevering van stroom aan het net (rechts hieronder) is te zien dat er in september meer is teruggeleverd dan in dezelfde maand het jaar ervoor – onder andere deels doordat het zonniger was, en deels doordat meer huishoudens zonnepanelen hebben. Bij het elektriciteitsverbruik (links hieronder) is al een aantal maanden te zien dat het elektriciteitsverbruik dit jaar lager is dan in dezelfde maand het jaar ervoor. Dit is echter lastig te interpreteren, omdat het elektriciteitsverbruik natuurlijk ook wordt beïnvloed door de hoeveel zelfverbruik van zonnestroom, die onder andere weer afhangt van hoe zonnig het is.
Laten we daarom kijken naar het elektriciteitsverbruik van de Energysense-huishoudens die geen zonnepanelen hebben (dit betreft 35% van de huishoudens). Het elektriciteitsverbruik van deze groep is hieronder te zien. Ook dan blijft de trend zichtbaar dat er in de maanden van januari tot en met september van dit jaar gemiddeld minder elektriciteit is verbruikt dan in dezelfde maanden van het jaar ervoor!
De zomermaanden zitten erop, dus tijd om de balans op te maken. Juli en augustus waren nat. Volgens het KNMI is er in juli bijna elke dag neerslag gevallen, en met 110 millimeter viel er flink meer neerslag dan de gemiddelde 78 milliliter.
In augustus was dit 112 millimeter tegen een gemiddelde van 83 millimeter. Zowel de temperatuur als het aantal zonuren in beide maanden lag echter wel rond het klimatologische gemiddelde. Vorig jaar waren de maanden juli en augustus bovengemiddeld zonnig, waardoor er rechts hieronder een groot verschil te zien is tussen deze maanden in beide jaren (bron: KNMI - juli en augustus).
Wat betekent dat voor het energieverbruik? We bekijken het energieverbruik van de Energysense-huishoudens van wie we van al deze maanden data hebben.
In de grafiek met de gemiddelde teruglevering van stroom aan het net (rechts hieronder) is te zien dat er in juli 2023 ongeveer evenveel is teruggeleverd als in het jaar ervoor. In augustus 2023 is er wel wat minder teruggeleverd. Door het lagere aantal zonuren zou misschien een groter verschil te verwachten zijn, maar in de tussentijd heeft ook 6% van de huishoudens zonnepanelen laten plaatsen. Ook is er in dezelfde maanden minder elektriciteit verbruikt. Misschien doordat de airco’s niet of nauwelijks aan hoefden?
In het gasverbruik van juli en augustus is weinig verschil te zien tussen 2022 en 2023. Gemiddeld werd er in de zomermaanden zo’n 13 m³ gebruikt.